ΠΑΘΗΣΕΙΣ

Το Μελάνωμα αποτελεί την πιο σοβαρή μορφή Καρκίνου του Δέρματος, δεδομένου ότι έχει την ικανότητα να εξαπλωθεί γρήγορα σε άλλα μέρη του σώματος, εφόσον δεν διαγνωστεί και δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, κάθε χρόνο 325.000 άνθρωποι σε όλο τον πλανήτη διαγιγνώσκονται με μελάνωμα, το οποίο μάλιστα συναντάται συχνότερα στους ανθρώπους με ανοιχτόχρωμο δέρμα και δη τους Καυκάσιους.

Υπό αυτό το πρίσμα, έχει εξέχουσα σημασία να γνωρίζετε ποια είναι τα συμπτώματα, ποιοι οι παράγοντες κινδύνου, οι τρόποι πρόληψης για να μειώσετε την πιθανότητα εμφάνισης μελανώματος και βέβαια ποιες είναι οι πιο σύγχρονες διαθέσιμες θεραπείες. Να σημειωθεί ότι το ποσοστό επιβίωσης ασθενών με μελάνωμα που έλαβαν τη διάγνωση στα πρώιμα στάδια ξεπερνά το 90%.

Παράγοντες Κινδύνου

Σε σχέση με το σύνολο του πληθυσμού, υπάρχουν ορισμένες ομάδες που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν Μελάνωμα, εξαιτίας συγκεκριμένων παραγόντων που έχουν ενοχοποιηθεί επιστημονικά.

Οι κυριότεροι παράγοντες κινδύνου έχουν ως εξής:

• Έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία (UV): Η παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο ή σε σολάριουμ αυξάνει τον κίνδυνο.
• Ιστορικό ηλιακών εγκαυμάτων: Ιδιαίτερα όταν αυτά συμβαίνουν σε παιδική ηλικία.
• Οικογενειακό ιστορικό: Άτομα με κοντινούς συγγενείς που έχουν εμφανίσει μελάνωμα διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο.
• Ανοιχτόχρωμο δέρμα: Άτομα με ανοιχτόχρωμο δέρμα, φακίδες ή κόκκινα μαλλιά συγκαταλέγονται στις ομάδες αυξημένου κινδύνου.
• Πολλές ελιές: Η παρουσία πολλών ή άτυπων ελιών αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης μελανώματος.

Διάγνωση και συμπτώματα

Ο Καρκίνος του Δέρματος, και συγκεκριμένα το Μελάνωμα, αναγνωρίζεται μέσα από τον έλεγχο των σπίλων, δηλαδή των ελιών. Ο ειδικός Δερματολόγος εξετάζει κλινικά τους σπίλους για τυχόν αλλαγές, βασιζόμενος στον κανόνα ABCDE.

Το γράμμα Α αναφέρεται στην ασυμμετρία (Αsymmetry), το Β στο ανώμαλο όριο (Border), το C σε πολύχρωμη ελιά που θεωρείται ύποπτη (Color), το γράμμα D σε ελιά με μεγάλη διάμετρο, άνω των 5 χιλιοστών, και το E σε αλλαγή, εξέλιξη ή ανύψωση της ελιάς (Elevation, evolving).

Ύποπτο γεγονός αποτελεί επίσης η αλλαγή του μεγέθους μιας γνωστής ελιάς ή απόκτηση πιο σκούρου χρώματος, αλλαγή την οποία είθισται να παρατηρούν πιο γρήγορα οι γυναίκες από τους άνδρες, με συνέπεια να απευθύνονται εγκαίρως στον ιατρό τους.

Η διάγνωση του μελανώματος περιλαμβάνει τα εξής:

• Αυτοεξέταση του δέρματος: Αναζήτηση ασύμμετρων ελιών, αλλαγών στο χρώμα, το μέγεθος ή το σχήμα.
• Δερματολογική εξέταση: Ο Δερματολόγος χρησιμοποιεί δερματοσκόπιο για την ανάλυση των ύποπτων ελιών.
• Βιοψία: Λήψη δείγματος ιστού από την ύποπτη περιοχή για ιστοπαθολογική εξέταση.
• Απεικονιστικές εξετάσεις: Σε προχωρημένα στάδια, μπορεί να απαιτηθούν αξονική ή μαγνητική τομογραφία για την αξιολόγηση της εξάπλωσης.

Θεραπείες για το Μελάνωμα

Στην πλειονότητα των περιστατικών μελανώματος τα οποία εντοπίζονται εγκαίρως, η θεραπεία έγκειται σε περιορισμένης έκτασης χειρουργείο. Ο γενικός κανόνας είναι η χειρουργική εκτομή του όγκου και η αφαίρεση του φρουρού λεμφαδένα. Εφόσον έχει προσβληθεί και ο τελευταίος, τότε επιβάλλεται η αφαίρεση των λεμφαδένων και των λοιπών προσβεβλημένων οργάνων. Σε ορισμένους ασθενείς, το Ογκολογικό Συμβούλιο ενδέχεται να προτείνει, συν τοις άλλοις, χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία ή ανοσοθεραπεία.

Ανεξάρτητα του θεραπευτικού μοντέλου, κάθε ασθενής παρακολουθείται από την ιατρική ομάδα για τα επόμενα 10 χρόνια, δεδομένου ότι ελλοχεύει κίνδυνος εμφάνισης νέου μελανώματος. Η συχνότητα των επισκέψεων αραιώνει με το πέρασμα των χρόνων.

1. Χειρουργική Αφαίρεση

• Διαδικασία: Η αφαίρεση του μελανώματος γίνεται με εκτομή του όγκου και ενός τμήματος υγιούς ιστού γύρω από αυτό.
• Αποτελέσματα: Εξαιρετικά αποτελεσματική στα αρχικά στάδια.
• Παρενέργειες: Περιορισμένος κίνδυνος λοίμωξης ή ουλών.
• Αποκατάσταση: Συνήθως απαιτούνται λίγες εβδομάδες για πλήρη ανάρρωση.

2. Ανοσοθεραπεία

• Διαδικασία: Χορήγηση φαρμάκων, όπως το pembrolizumab και το nivolumab, που ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα, ώστε να επιτεθεί στα καρκινικά κύτταρα.
• Αποτελέσματα: Υποσχόμενη σε προχωρημένα στάδια μελανώματος.
• Παρενέργειες: Κόπωση, εξανθήματα, ή φλεγμονή σε όργανα.
• Αποκατάσταση: Οι ασθενείς παρακολουθούνται στενά για πιθανές παρενέργειες.

3. Στοχευμένη Θεραπεία

• Διαδικασία: Χρήση φαρμάκων που στοχεύουν συγκεκριμένες γενετικές μεταλλάξεις, όπως τα BRAF ή MEK που ευθύνονται για μεταστάσεις.
• Αποτελέσματα: Πολύ αποτελεσματική για ασθενείς με τις συγκεκριμένες μεταλλάξεις.
• Παρενέργειες: Ναυτία, δερματικά προβλήματα, ή πυρετός.
• Αποκατάσταση: Περιοδικός έλεγχος για διαχείριση των παρενεργειών.

4. Ακτινοθεραπεία

• Διαδικασία: Χρήση ακτίνων υψηλής ενέργειας για την καταστροφή καρκινικών κυττάρων.
• Αποτελέσματα: Χρησιμοποιείται συνήθως για τη μείωση των συμπτωμάτων σε μεταστατικά στάδια.
• Παρενέργειες: Κόπωση, δερματικός ερεθισμός.
• Αποκατάσταση: Συμπτωματική ανακούφιση και υποστηρικτική φροντίδα.

5. Χημειοθεραπεία

• Διαδικασία: Χορήγηση φαρμάκων που καταστρέφουν τα καρκινικά κύτταρα.
• Αποτελέσματα: Λιγότερο αποτελεσματική σε σχέση με άλλες θεραπείες για το μελάνωμα.
• Παρενέργειες: Ναυτία, απώλεια μαλλιών, κόπωση.
• Αποκατάσταση: Συχνές εξετάσεις για παρακολούθηση της κατάστασης.

Μελάνωμα και πρόληψη

Η καλύτερη και πιο σίγουρη «θεραπεία» για τον Καρκίνο του Δέρματος και το Μελάνωμα είναι ξεκάθαρα η πρόληψη, η οποία μπορεί να εφαρμοστεί υιοθετώντας πολύ απλές και εύκολες συνήθειες στην καθημερινότητά σας.

• Χρήση αντηλιακού: Επιλέξτε αντηλιακό με δείκτη προστασίας SPF 30 ή υψηλότερο και εφαρμόστε το τακτικά.
• Αποφυγή σολάριουμ: Τα σολάριουμ εκπέμπουν την υπεριώδη ακτινοβολία UV, η οποία συνδέεται άμεσα με τον Καρκίνο του Δέρματος.
• Φορέστε κατάλληλα ρούχα και αξεσουάρ: Φορέστε καπέλο, γυαλιά ηλίου και μακριά ρούχα όταν εκτίθεστε στον ήλιο, ιδίως στις επικίνδυνες ώρες.
• Αυτοεξέταση: Ελέγχετε τακτικά το δέρμα σας για αλλαγές.
• Τακτικές επισκέψεις στον δερματολόγο: Μην αμελείτε να κλείνετε τακτικά ραντεβού στον ιατρό σας για έλεγχο και παρακολούθηση.

Το Μελάνωμα είναι μια σοβαρή νόσος, εντούτοις η έγκαιρη διάγνωση και η σωστή θεραπεία μπορούν να προσφέρουν εξαιρετικά αποτελέσματα και να οδηγήσουν στην ίαση. Εάν παρατηρήσετε οποιαδήποτε ύποπτη αλλαγή στο δέρμα σας, επικοινωνήστε απευθείας με ειδικό Δερματολόγο.