ΠΑΘΗΣΕΙΣ

Ο Καρκίνος του Μαστού παραμένει ο συχνότερος τύπος καρκίνου που εμφανίζεται στις γυναίκες σε ολόκληρο τον κόσμο, παρόλα τα άλματα της ιατρικής επιστήμης που έχουν συμβάλλει καθοριστικά στη μείωση της θνητότητας και στην ίαση της νόσου.

Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο στην Ελλάδα κάθε χρόνο 4.500 γυναίκες διαγιγνώσκονται με Καρκίνο του Μαστού και 1.200 πεθαίνουν εξαιτίας του. Γενικώς μάλιστα, το 15% του γυναικείου πληθυσμού παγκοσμίως έχει πιθανότητα να αναπτύξει καρκίνο του μαστού, και αυτό το ποσοστό βαίνει αυξανόμενο.

Πιο αναλυτικά, οι πιθανότητες αυξάνονται με το πέρασμα των χρόνων και μετά τα 70 έτη μειώνονται ξανά. Υπό αυτό το πρίσμα, οι γυναίκες κάτω των 30 ετών έχουν λιγότερο από 1% πιθανότητα να νοσήσουν από Καρκίνο του Μαστού, οι γυναίκες 30-40 ετών διατρέχουν κίνδυνο 2%, από τα 40-50 έτη το ποσοστό αυξάνεται σχεδόν έως 7%, στις ηλικίες 50-70 ετών η πιθανότητα νόσησης αγγίζει το 18% και μετά τα 70 έτη παρατηρείται μείωση του ποσοστού κάτω από 5%.

Όλα τα παραπάνω υπερθεματίζουν τη σημασία της ευαισθητοποίησης των γυναικών, των προληπτικών εξετάσεων, της έγκαιρης διάγνωσης και βέβαια της στοχευμένης θεραπείας.

Υπάρχουν επιβαρυντικοί παράγοντες;

Ποιοι είναι όμως εκείνοι οι παράγοντες που επιβαρύνουν κάποιους ανθρώπους περισσότερο από άλλους και αυξάνουν τις πιθανότητες να εμφανίσουν Καρκίνο του Μαστού; Πρώτα από όλα το φύλο, καθώς οι άνδρες αποτελούν το 1% των συνολικών περιστατικών. Δεύτερον, η ηλικία, τρίτον το ατομικό ιστορικό, τέταρτον το οικογενειακό ιστορικό, πέμπτον η ορμονική υποκατάσταση για πολλά χρόνια, πάνω από 10 και μετά το 50^ο έτος ηλικίας της γυναίκας, έκτον η καθυστερημένη εμμηνόπαυση ή η πρώιμη εμμηναρχή, έβδομον η ατεκνία ή η πρώτη εγκυμοσύνη μετά τα 35 έτη, όγδοον η παχυσαρκία και ένατον η μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ. 

Πώς γίνεται η διάγνωση του Καρκίνου του Μαστού;

Η διάγνωση και η σταδιοποίηση του Καρκίνου του Μαστού ακολουθεί συγκεκριμένα βήματα, βάσει διεθνών οδηγιών και πρωτοκόλλων. Αυτά τα βήματα έχουν να κάνουν, αρχικά, με τη λήψη πλήρους και αναλυτικού ιστορικού της γυναίκας. Ακολουθεί η κλινική εξέταση, μαστογραφία και υπερηχογράφημα μαστών, μαγνητική τομογραφία μαστών, ιστολογική εξέταση με κόπτουσα βελόνα (Core Biopsy) και τέλος χειρουργική βιοψία.

Αναφορικά με τη σταδιοποίηση του καρκίνου, η γυναίκα υποβάλλεται σε αξονική τομογραφία με στόχο να απεικονιστεί το υπόλοιπο σώμα, ενώ ταυτόχρονα ελέγχονται και οι νεοπλασματικοί δείκτες. Παράλληλα, απαιτείται ο σχηματισμός του ογκολογικού προφίλ του καρκινώματος, οπότε διενεργείται ιστολογική και ανοσοϊστοχημική εξέταση.

Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι οι 2 παραπάνω διαδικασίες είναι μείζονος σημασίας για να κατανοήσει το ογκολογικό συμβούλιο τα χαρακτηριστικά του περιστατικού και να σχεδιάσει την εξατομικευμένη θεραπεία.

Τύποι Καρκίνου του Μαστού – Παθολογοανατομική ταξινόμηση

Υπάρχουν 5 βασικοί τύπου Καρκίνου του Μαστού, καθένας εκ των οποίων εμφανίζεται με διαφορετική συχνότητα και χαρακτηριστικά.

1. Νόσος Paget της θηλής
2. Καρκίνος των πόρωντου μαστού
   • Μη διηθητικός
   • Διηθητικός
   • Χωρίς ιδιαίτερα χαρακτηριστικά
   • Με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά (θηλώδης, σωληνώδης, βλεννώδης,
     μυελοειδής, φαγεσωρικός)
3. Καρκίνοςτων λοβίων του μαστού
   • Μη διηθητικός
   • Διηθητικός
4. Μεσεγχυματικής αρχής
   • Μελάνωμα
   • Λέμφωμα
   • Αιμαγγειοσάρκωμα
   • Λεμφαγγειοσάρκωμα
5. Σπάνιοι τύποι
   • Μεταπλαστικός καρκίνος
   • Φλεγμονώδης

Ο συχνότερος τύπος Καρκίνου του Μαστού είναι ο διηθητικός καρκίνος των πόρων, καθώς αφορά το 80-85% των περιστατικών. Ακολουθεί ο λοβιακός με 10-15% και τα διηθητικά καρκινώματα ειδικού τύπου με ποσοστό μικρότερο του 5%. Κάθε άλλος πρωτοπαθής όγκος αντιστοιχεί σε ποσοστό κάτω του 1%.

Ανεύρεση και Βιοψία Φρουρού Λεμφαδένα

Τα διηθητικά καρκινικά κύτταρα επιχειρούν να επεκταθούν σε άλλα σημεία του σώματος και για να το πετύχουν αυτό χρησιμοποιούν το λεμφικό δίκτυο, κινούμενα προς τη σύστοιχη μασχαλιαία κοιλότητα. Σε εκείνη την περιοχή όμως παρεμβάλλονται οι λεμφαδένες που έχουν τη χαρακτηριστική ικανότητα να φιλτράρουν τα καρκινικά κύτταρα. Χάρη σε αυτή την ιδιότητα αποδίδεται και ο χαρακτηρισμός Φρουρός Λεμφαδένας. Όταν λοιπόν εντοπίζονται καρκινικά κύτταρα στους λεμφαδένες, τότε διαπιστώνεται ο μεταστατικός χαρακτήρας του καρκίνου.

Σε αυτή την περίπτωση, ο Φρουρός Λεμφαδένας αφαιρείται για να ελεγχθεί μικροσκοπικά και τελικά να διαπιστωθεί ένα ο καρκίνος περιορίζεται στον μαστό ή έχει επεκταθεί και σε άλλα σημεία του σώματος. Ο Φρουρός Λεμφαδένας μπορεί να είναι ένας, δύο ή και τρεις και απαιτείται να αφαιρεθεί για τον προαναφερθέντα λόγο.

Βέβαια, κρίσιμο ζητούμενο είναι να εντοπιστεί ο Φρουρός Λεμφαδένας και όχι κάποιος από τους υπόλοιπους της μασχαλιαίας κοιλότητας. Πώς εντοπίζεται όμως; Υπάρχουν 3 τρόποι για να γίνει ο σωστός εντοπισμός.

1. Εγχύοντας έγχρωμης ουσίας του κυανού του μεθυλενίου, περιθηλαία διεγχειρητικά. Τα λεμφαγγεία απομακρύνουν το «ξένο» προς την μασχαλιαία κοιλότητα και οι Φρουροί Λεμφαδένες την απορροφούν. Έτσι, γίνονται κυανοί και ξεχωρίζουν από τους υπόλοιπους.
2. Με έγχυση ραδιοσεσημασμένου διαλύματος έως και 12 ώρες πριν την επέμβαση. Παρομοίως με πριν, η ουσία που ακτινοβολεί (σ.σ. Τεχνήτιο 99) εισέρχεται στους Φρουρούς Λεμφαδένες και με τη χρήση μετρητή κρούσεων εν μέσω επέμβασης, εντοπίζονται οι σωστοί λεμφαδένες.
3. Με διεγχειρητική έγχυση ανοσοφθορίζουσας ουσίας (σ.σ. ICG). Αξιοποιώντας ειδική κάμερα, η ουσία διασχίζει τα λεμφαγγεία και καταλήγει στο «αδιέξοδο» των Φρουρών Λεμφαδένων.

Πρέπει να είναι σαφές ότι σε κάθε μία από τις παραπάνω μεθόδους ο επιτυχής εντοπισμός των Φρουρών Λεμφαδένων απαιτεί μια εξειδικευμένη και έμπειρη χειρουργική ομάδα.

Θεραπείες Καρκίνου του Μαστού

Η κυρίαρχη θεραπεία του Καρκίνου του Μαστού είναι η χειρουργική, η οποία μπορεί να συνδυαστεί και με άλλες θεραπευτικές μεθόδους.

Ταυτόχρονα βέβαια, η ταχεία εξέλιξη της ογκολογίας αφήνει πολλές υποσχέσεις για νέες θεραπείες στο μέλλον. Στη σημερινή εποχή μάλιστα έχουν κυκλοφορήσει νέα φάρμακα με βάση τα οποία οι ιατροί μπορούν να προσαρμόσουν ακόμη πιο εξατομικευμένα τις θεραπευτικές επιλογές του ασθενούς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η ανοσοθεραπεία, η οποία ενισχύει την ικανότητα του οργανισμού να εξουδετερώνει καρκινικά κύτταρα. Οι στοχευμένες θεραπείες αποτελούν επίσης μια ελπιδοφόρα επιλογή, διότι στοχεύουν πρωτεΐνες και μεταλλάξεις που είναι υπεύθυνες για τον Καρκίνο του Μαστού.

Χειρουργική θεραπεία του Καρκίνου του Μαστού

Η χειρουργική αντιμετώπιση παραμένει εξέχουσα θεραπευτική προσέγγιση, καθώς δίνει τη δυνατότητα τοπικής παρέμβασης στην περιοχή του όγκου με αποτέλεσμα να απομακρύνεται ο πρωτοπαθής όγκος που αποτελεί και τη «μήτρα» του καρκίνου.

Σήμερα, υφίστανται 2 βασικοί τύποι ογκολογικών επεμβάσεων για τον Καρκίνο του Μαστού. Ο ελάχιστα επεμβατικός και η μαστεκτομή. Το είδος της επέμβασης που θα επιλεγεί, αποφασίζεται από την ογκολογική ομάδα για κάθε μία ασθενή ξεχωριστά, βάσει συγκεκριμένων προϋποθέσεων. Ο κεντρικός στόχος βέβαια είναι η ασφάλεια της ασθενούς και το βέλτιστο αποτέλεσμα.

Ταυτόχρονα με το ογκολογικό αποτέλεσμα, ο Χειρουργός Μαστού τίθεται αντιμέτωπος και με την αισθητική πρόκληση, καθώς ένα καλό αισθητικό αποτέλεσμα βοηθάει καταλυτικά τη γυναίκα στην ψυχολογία της και κατ’ επέκταση τη συνολική έκβαση της θεραπείας.

Σε κάθε περίπτωση όμως, κάθε γυναίκα έχει τη δυνατότητα να αποκαταστήσει τον μαστό της, χάρη στις δυνατότητες της Πλαστικής Χειρουργικής.

Στοχευμένες θεραπείες του Καρκίνου του Μαστού

Οι στοχευμένες θεραπείες στοχεύουν τις ειδικές γονιδιακές μεταβολές συγκεκριμένων υπότυπων Καρκίνου του Μαστού, με αποτέλεσμα είτε τα κύτταρα να αποσύρονται είτε να καθίστανται πιο ευαίσθητα στα κλασικά κυτταροτοξικά φάρμακα.

Αυτές οι θεραπείες προσαρμόζονται στο γονιδιακό υπόβαθρο κάθε γυναίκας και διασφαλίζουν λιγότερες παρενέργειες και καλύτερη λειτουργία των υγιών ιστών.

Φαρμακευτική θεραπεία για την πρωτεΐνη HER 2

Έχει αποδειχθεί επιστημονικά ότι η πρωτεΐνη HER 2 συμβάλλει καθοριστικά στην ικανότητα των καρκινικών κυττάρων να πολλαπλασιάζονται. Επίσης, εμφανίζεται κατά 20-30% περισσότερο στην επιφάνεια των καρκινικών κυττάρων. Σε αυτό το πλαίσιο, νέα φάρμακα που βρίσκονται σε κυκλοφορία, στοχεύουν αυτή την πρωτεΐνη προσφέροντας περισσότερα χρόνια ποιοτικής ζωής στην ασθενή. Στο άμεσο μέλλον μάλιστα, αναμένονται και νέες θεραπείες που θα επικεντρώνονται στην επίμαχη πρωτεΐνη.

Νέες στοχευμένες θεραπείες και το μέλλον

Πέρα από τις προαναφερθείσες στοχευμένες θεραπείες, υπάρχουν και ακόμη πιο νέες που αφορούν μοριακούς παράγοντες όπως οι αναστολείς CDK4/6 οι οποίοι βάσει πρόσφατων κλινικών ερευνών έχουν αποδειχθεί εξαιρετικά επωφελείς για τις ασθενείς όταν συνδυάζονται με αντιορμονική θεραπεία και χρησιμοποιώντας φουλβεστράνη ή αναστολείς αρωματάσης. Επιπροσθέτως, άλλοι μοριακοί παράγοντες όπως οι αναστολείς P13K βρίσκονται σε στάδιο κλινικών δοκιμών για να επιβεβαιωθεί η θετική επίδρασή τους, όπως διαφαίνεται ήδη από τα πρώτα αποτελέσματα.

Γενικότερα πάντως, σε λίγα χρόνια είναι βέβαιο ότι θα κυκλοφορήσουν επιπλέον φαρμακευτικές θεραπείες οι οποίες θα χορηγούνται αμέσως μετά τη διάγνωση του Καρκίνου του Μαστού ή/και μετά από την πρώτη φάση της θεραπείας του.