ΠΑΘΗΣΕΙΣ

Ο Καρκίνος Κεφαλής και Τραχήλου είναι μια ομάδα καρκίνων που εμφανίζονται στις περιοχές της κεφαλής και του τραχήλου, όπως η στοματική κοιλότητα, ο λαιμός, η μύτη, οι παραρρινικοί κόλποι και ο φάρυγγας. Αυτοί οι καρκίνοι συνδέονται συχνά με τον τρόπο ζωής και την έκθεση σε συγκεκριμένους παράγοντες κινδύνου, όπως το κάπνισμα και η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ.

Ο Καρκίνος Κεφαλής και Τραχήλου αντιπροσωπεύει περίπου το 4-5% όλων των καρκίνων παγκοσμίως, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Κάθε χρόνο διαγιγνώσκονται πάνω από 930.000 νέα περιστατικά και καταγράφονται περίπου 467.000 θάνατοι. Επίσης, οι άνδρες κινδυνεύουν δύο φορές περισσότερο να εμφανίσουν έναν τέτοιου τύπου καρκίνο εν συγκρίσει με τις γυναίκες, ενώ και στα δύο φύλα ο κίνδυνος εμφάνισης αυξάνεται μετά τα 50 έτη. Βάσει των διαθέσιμων στατιστικών δεδομένων, ο Καρκίνος Κεφαλής και Τραχήλου εμφανίζεται κατά 44% στη στοματική κοιλότητα, κατά 31% στον λάρυγγα και κατά 25% στον φάρυγγα.

Τι είναι ο Καρκίνος Κεφαλής και Τραχήλου;

Ο Καρκίνος Κεφαλής και Τραχήλου περιλαμβάνει διάφορους τύπους, ανάλογα με την περιοχή όπου εμφανίζεται:

1. Καρκίνος της στοματικής κοιλότητας: Εμφανίζεται στα χείλη, τη γλώσσα, τα ούλα, τον ουρανίσκο και τις εσωτερικές επιφάνειες του στόματος.
2. Καρκίνος του φάρυγγα: Επηρεάζει τον ρινοφάρυγγα, τον στοματοφάρυγγα ή τον υποφάρυγγα.
3. Καρκίνος του λάρυγγα: Επηρεάζει τις φωνητικές χορδές και τη γύρω περιοχή.
4. Καρκίνος των παραρρινικών κόλπων και της ρινικής κοιλότητας: Εμφανίζεται στη μύτη και τους κόλπους γύρω από αυτήν.

Οι περισσότεροι Καρκίνοι Κεφαλής και Τραχήλου είναι καρκινώματα από πλακώδη κύτταρα, τα οποία αναπτύσσονται στα κύτταρα που καλύπτουν την επιφάνεια αυτών των οργάνων.

Παράγοντες κινδύνου

Με βάση τη διεθνή βιβλιογραφία υπάρχει μια σειρά παραγόντων που συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης Καρκίνου Κεφαλής και Τραχήλου και οι οποίοι έχουν ως εξής:

• Κάπνισμα: Η κύρια αιτία Καρκίνου Κεφαλής και Τραχήλου. Οι καπνιστές διατρέχουν 5-25 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο.
• Αλκοόλ: Η υπερβολική κατανάλωση αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο, ιδιαίτερα σε συνδυασμό με το κάπνισμα.
• Ιός HPV (Human Papilloma Virus): Σχετίζεται ιδιαίτερα με καρκίνους του στοματοφάρυγγα.
• Έκθεση σε χημικές ουσίες: Αφορά κυρίως την έκθεση σε σκόνη ξύλου, αμίαντο ή άλλες βλαπτικές ουσίες.
• Κακή στοματική υγιεινή: Μπορεί να συμβάλλει στην αύξηση του κινδύνου.
• Διατροφή: Η ελλιπής κατανάλωση φρούτων και λαχανικών συσχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο.

Διάγνωση

Η διάγνωση του Καρκίνου Κεφαλής και Τραχήλου γίνεται συνήθως μέσω μιας σειράς εξετάσεων:

1. Κλινική εξέταση: Ο ιατρός ελέγχει για εξογκώματα ή πληγές που δεν επουλώνονται, αλλαγές στη φωνή ή άλλα ύποπτα συμπτώματα.
2. Απεικονιστικές εξετάσεις: Πρόκειται για αξονική ή μαγνητική τομογραφία και PET scan, για την «χαρτογράφηση» της περιοχής και τον εντοπισμό της έκτασης του καρκίνου.
3. Βιοψία: Η επιβεβαίωση της διάγνωσης γίνεται με τη λήψη δείγματος ιστού και την ανάλυσή του.
4. Ενδοσκοπικός έλεγχος: Χρησιμοποιείται για την εξέταση του λάρυγγα, του φάρυγγα και άλλων περιοχών που δεν είναι εύκολα και άμεσα προσβάσιμες.
5. Αιματολογικές εξετάσεις: Διενεργούνται για τον έλεγχο της γενικής υγείας και δεικτών καρκίνου.

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα του Καρκίνου Κεφαλής και Τραχήλου διαφέρουν από άνθρωπο σε άνθρωπο και εξαρτώνται από τον τύπο του καρκίνου. Τα πιο κοινά συμπτώματα που εκδηλώνονται είναι τα εξής:

• Πληγές στο στόμα που δεν επουλώνονται
• Πόνος ή δυσκολία στην κατάποση
• Εξόγκωμα στο λαιμό, στον τράχηλο ή στο δέρμα
• Μορφώματα στη στοματική κοιλότητα
• Αλλαγές στη φωνή ή βραχνάδα
• Επίμονη κακοσμία στόματος
• Ανεξήγητη απώλεια βάρους
• Πόνος στο αυτί ή την περιοχή του τραχήλου
• Αιμορραγία στη μύτη και επιμένουσα ρινική απόφραξη

Κάθε ένα από τα παραπάνω συμπτώματα ή συνδυασμός του, πρέπει να σας οδηγήσουν κατευθείαν σε αναζήτηση ιατρικής βοήθειας, ώστε να γίνει η σωστή αξιολόγηση και να διενεργηθούν οι απαραίτητες απεικονιστικές εξετάσεις και αν χρειαστεί και βιοψία.

Θεραπευτικές επιλογές

Η αντιμετώπιση του Καρκίνου Κεφαλής και Τραχήλου εξαρτάται από τον τύπο, το στάδιο και τη γενική υγεία του ασθενούς. Οι βασικές επιλογές περιλαμβάνουν:

1. Χειρουργική επέμβαση: Επιλέγεται για την αφαίρεση του όγκου, ενός τμήματος του γύρω υγιούς ιστού και, αν χρειαστεί, των λεμφαδένων για να αποφευχθεί το ενδεχόμενο των μεταστάσεων. Με την πρόοδο της ιατρικής οι χειρουργικές εκτομές έχουν καταστεί σήμερα λιγότερο επεμβατικές και οι τεχνικές αποκατάστασης των ελλειμμάτων παρέχουν τη δυνατότητα ριζικής εκτομής με ηπιότερες δυσμορφίες και καλύτερα λειτουργικά αποτελέσματα. Σε αυτή την περίπτωση, μπορεί να απαιτηθεί και επανορθωτική επέμβαση για την αποκατάσταση βασικών λειτουργιών ή και για αισθητικούς λόγους.
2. Ακτινοθεραπεία: Στοχεύει τα καρκινικά κύτταρα με ακτίνες υψηλής ενέργειας. Συχνά χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με άλλες θεραπείες.
3. Χημειοθεραπεία: Χρησιμοποιεί φάρμακα για την καταστροφή των καρκινικών κυττάρων. Συνήθως συνδυάζεται με ακτινοθεραπεία.
4. Ανοσοθεραπεία: Πρόκειται για νεότερες θεραπείες που ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα ώστε να καταπολεμήσει τον καρκίνο.
5. Στοχευμένες θεραπείες: Αφορά φάρμακα που στοχεύουν συγκεκριμένα μόρια των καρκινικών κυττάρων.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι εξελιγμένες χημειοθεραπείες και ακτινοθεραπείες που χρησιμοποιούνται σήμερα αποδίδουν καλύτερα αποτελέσματα και προκαλούν ηπιότερες παρενέργειες. Επίσης, νέα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τις δύο αυτές θεραπευτικές μεθόδους, αυξάνουν την ικανότητα στόχευσης και άρα βελτιώνουν το τελικό αποτέλεσμα του θεραπευτικού σχήματος.

Πρόληψη

Ο Καρκίνος Κεφαλής και Τραχήλου μπορεί να προληφθεί λαμβάνοντας συγκεκριμένα προστατευτικά μέτρα και αλλάζοντας απλές καθημερινές συνήθειες.

Τα κυριότερα μέτρα πρόληψης που μπορείτε να λάβετε είναι:

• Διακοπή του καπνίσματος και περιορισμός της κατανάλωσης αλκοόλ
• Εμβολιασμός κατά του ιού HPV
• Υιοθέτηση υγιεινών διατροφικών συνηθειών
• Τακτική και επιμελής στοματική υγιεινή
• Αποφυγή έκθεσης σε επιβλαβείς ουσίες και λήψη προστατευτικών μέτρων κατά τη διάρκεια της έκθεσης σε αυτές

Ο Καρκίνος Κεφαλής και Τραχήλου είναι μια σοβαρή, αλλά αντιμετωπίσιμη νόσος, εφόσον διαγνωστεί νωρίς. Ειδικά οι νέες θεραπείες και η εξέλιξη των παλιότερων συμβάλλουν στην επιμήκυνση του προσδόκιμου ζωής και της ποιότητάς της. Η έγκαιρη διάγνωση, οι προληπτικές εξετάσεις και οι υγιεινές συνήθειες παίζουν καθοριστικό ρόλο στη μείωση του κινδύνου. Εάν εμφανίσετε οποιοδήποτε από τα παραπάνω συμπτώματα, είναι σημαντικό να συμβουλευτείτε έναν ειδικό ιατρό για περαιτέρω αξιολόγηση.